Wat doe je als je kind angstig is?

Noor

Onze poes mist haar staart. Ze kan zich gelukkig prima redden. Maar haar ongeluk heeft een groter probleem opgeleverd: ze is angstig en wil bijvoorbeeld absoluut niet meer in haar ‘reismand’. Zodra ze de mand ziet, maakt ze dat ze wegkomt.

Vorige week liep ze opeens mank door het huis. Wat doe je dan? Even aanzien en toen toch de dierenarts gebeld. In de avond was het zover. We mochten komen! Maar hoe kregen we haar in de mand? De oplossing bleek uiteindelijk simpel. We duikelden een paar kattensnoepjes op, legden ze in de mand en ‘kat in het bakkie’.

Beloning als redmiddel?

Jammer genoeg werkt het bij kinderen meestal niet op deze manier. Wat doe je met kinderen die heel erg bang zijn? Gooi je snoepjes in het water en zullen ze daar op reageren? Het is mogelijk, maar meestal lukt het niet om kinderen die werkelijk angst voelen, met een beloning (extrinsieke motivatie) ‘in beweging’ te krijgen.

Een mooi voorbeeld hiervan is het verhaal van een moeder, die op Facebook na het lezen van een tip over watervrij zijn concludeerde: ‘Onze dochter is dus niet watervrij. Veel punten durft ze niet of ze is heel erg bang. Heel erg.’ Ik opperde dat ze misschien materiaal zou kunnen gebruiken om haar dochter ‘over de drempel’ van het zwembad (in de tuin) te krijgen. Haar reactie was veelzeggend. Dat zou vast niet lukken, gezien een eerdere ervaring: ‘Papa had ‘echt’ geld in zwembad gegooid. Als ze het opdook mocht ze een ijsje halen. Helaas, ‘doe het zelf maar’, zei ze’.

Ontstaan van angst

Waarom zijn kinderen bang om in het water te gaan? Hoe ontstaat (kinder)angst? In een artikel over kinderangsten wordt een mooie opsomming gegeven. Fantasie kan er toe leiden dat je kind niet door het ‘gat in het zeil’ durft. Bijvoorbeeld omdat hij of zij bang is voor wat er achter het zit. Misschien is er in het verleden iets heel vervelends gebeurd, waardoor je kind in paniek is geraakt en geen vertrouwen (meer) heeft.

Belangrijk in zulke situaties is dat je als ouder de gedachten van je kind erkend. Als je kind denkt dat er een monster achter het zeil zit, zeg dan niet: ‘nee joh, hoe kom je er bij, dat kan helemaal niet!’. Beter is om samen een oplossing te vinden om te checken of de gedachte van je kind wel klopt. Ga samen door het gat of ga allebei aan een kant van het gat staan of zwemmen en zoek elkaar dan op.

Ontdek de interesse van je kind

Erken je kind. Kijk of je je kind met kleine stapjes toch ‘in beweging’ kunt krijgen. Laat je kind het tempo bepalen. Probeer te ontdekken waar de interesse van je kind ligt. En onthou, een ‘beetje bang’ zijn om iets uit te proberen is niet erg, juist heel functioneel. Er is dan sprake van uitdaging en een gezonde spanning ‘zal ik wel, zal ik niet’. Hoe dit werkt wordt mooi verbeeld in het filmpje ‘Dare’.

Materiaal heeft vaak een enorme aantrekkingskracht en draagt op die manier bij aan uitdaging. Voor sommige kinderen kan geld (wel) werken als stimulans om het water in te gaan, voor andere kinderen is een bal ‘het einde’. Materiaal kan de aandacht misschien even van de angstige gedachten afleiden. Soms werkt het ook om de lievelingspop of –knuffel mee te nemen in of bij het water. En dan ‘een show te geven’ wat er allemaal mogelijk is in het water.

Aangeleerd gedrag

Wees je er van bewust dat je zelf, als ouder, ook een belangrijke rol kunt spelen in het ontstaan van angst bij je kind. Wanneer je zelf angst hebt dat er iets ergs kan gebeuren en/of water helemaal niet leuk vindt, breng je dat heel snel over op je kind. Het kind associeert jouw reactie met de situatie. Een soort stimulus –respons. Angst ontstaat als (dan?) een aangeleerde reactie. Dit kan extreme gevolgen hebben, zoals werd aangetood in het experiment met ‘kleine Albert’. Een baby kreeg een rat te zien en hoorde tegelijkertijd een hard geluid. De baby werd bang voor ratten en andere pluizige dieren. Een gezonde baby werd in een maand een angstig wrak.

Gelukkig kan een aangeleerde  (negatieve) reactie ook weer worden afgeleerd. Bijvoorbeeld door de vervelende (re)actie te vervangen door een prettige ervaring. Dat kan bijvoorbeeld ook een (positief) compliment zijn. Voorkom dat zo’n compliment alleen over het resultaat van een inspanning gaat (het effect). Het is beter om feedback te geven op de inspanning die een kind levert. ‘Wow, wat ben jij een doorzetter’, ‘wat heb je dat goed geprobeerd’. Maar daarover een volgende keer meer!

Duurt zwemles bij jou ook zo lang?

Samen leren zwemmen-31

Zo af en toe staat het in de krant. Vandaag was het ook weer zover. Ouders vinden de zwemles te lang duren. Waar komt dat door? Door de leeftijd? Laten zwembaden kinderen met opzet langer op les? Zijn de zwemdiploma’s veranderd en duurt het daarom langer? Hoe lang duurt zwemles in de praktijk eigenlijk?

Hoe ver is je kind bij de start?

De tijd die nodig is om je eerste zwemdiploma te halen is afhankelijk van verschillende factoren. De belangrijkste factor is je eigen kind. Hoe oud is hij of zij? Vindt je kind water leuk? Is het al eens in het zwembad geweest voor het begin van de zwemles? Kan je kind al een beetje ‘zonder jou’? Hoe gemakkelijk leert je kind motorische vaardigheden? Ging het leren fietsen als vanzelf of kostte dat enige moeite?

Soort zwemles

Ook de manier waarop de zwemles wordt gegeven is belangrijk. Mag je kind spelen en plezier maken? Ligt het accent vooral op instructie? Klikt het met de lesgever? Welke methode wordt gebruikt?

Jijzelf

Je hebt ook zelf, als ouder, invloed. Als je kind relaxed naar de zwemles gaat, zonder gemopper en gestress, is dat prettiger dan wanneer je klaagt over de hitte en je kind op de nek zit omdat het snel het diploma moet halen. Irritatie is natuurlijk wel te begrijpen als je ‘al 1,5 jaar met je kind naar de zwemles gaat’ en geen idee hebt hoe lang het nog gaat duren.

Richtlijn

Een richtlijn voor het behalen van het A-diploma (van het Zwem-ABC) is dat een kind (gemiddeld) tussen de 40 en 50 uur nodig heeft. Die uren kun je op verschillende manieren verdelen. De meeste zwembaden bieden als basis één keer zwemles van 45 -60 minuten per week aan. Als je daar voor kiest, kun je, in het geval van ‘uurslessen’, in ruim een jaar het A-diploma halen. Bij twee keer in de week een uur zwemles, kan je kind het halen in ruim een half jaar. En zo kun je nog andere rekensommetjes maken. Er worden in Nederland ook zwemlessen van 1,5 uur of langer aanboden. Er valt steeds meer te kiezen.

Welke keus?

Kiezen is lastig. Hoe vaak per week is het beste? En is twee uur zwemles niet veel te lang? Stem je keus in ieder geval af op je kind. Jij kan het beste inschatten wat je kind aankan. Informeer ook vooraf hoe de lessen worden inricht. Volgens mij hoeft twee uur zwemles geen probleem te zijn. Mijn ervaring is dat tijdens het samen (recreatief) zwemmen de kinderen er geen genoeg van kunnen krijgen. Ik ben het al lang zat, maar zij willen nog door. Als het maar leuk is!

Eén of  twee keer per week?

Is twee keer per week zwemles beter? Volgens de trainingstheorieën wel. Door vaker te herhalen leer je sneller. Dus als je het op kan brengen om twee keer per week naar het zwembad te gaan zou ik zeggen: doen. En dan lessen van 45 of 60 minuten, dan is je kind in een jaar de trotse bezitter van het Zwem-ABC. Het zwembad in de buurt moet dit natuurlijk wel aanbieden. Is dit niet het geval of ben je zelf druk, dan is één keer per week ook prima. Calculeer in dat het iets langer duurt. Niet in uren, maar in weken of maanden. En vergeet niet dat je door ‘samen leren zwemmen’ een bijdrage kunt leveren aan vaker herhalen én het totaal aantal uren. Dus samen leren zwemmen loont!

BewarenBewaren

Spelen is leren

_DSC9915

Ik kon het niet laten. Mijn beide zonen hebben samen met mij op zwemles gezeten. We deden, samen met 11 andere ouders en kinderen, mee aan de les ‘leer uw eigen kind zwemmen’ van Ankyzwemmen in Leeuwarden. Een perfecte leerschool, zeker voor mij.

We waren nog niet zo heel lang op les en bezig met ‘te water gaan’. T had er nog niet zo veel zin in. Zelfstandig springen zag hij al helemaal niet zitten. Dus stak ik steeds mijn hand braaf uit, hij sprong er naar toe en ik liet niet los. Hij mocht de regels bepalen, zelf werd ik steeds een beetje hopelozer. Hoe kreeg ik hem een stapje verder in het leerproces?

Spelen

Dat moment kwam sneller dan verwacht. Aan het eind van de les werd de mobiele glijbaan aan de rand van het bad geplaatst. T. keek ernaar en zijn gezicht klaarde op. Dát wilde hij ook! Mijn hersenen draaiden op volle toeren. Huh? Van de glijbaan? Realiseer je je wel dat…… Maar ik hield wijselijk mijn mond en T sloot enthousiast aan in de rij. Ik stond aan het eind van de baan, beheerste me en wachtte met vastpakken. Hij ging helemaal onder water, verdwaasd keek hij me aan. Was dit nou leuk of toch niet? Ik reageerde (natuurlijk) enorm enthousiast. ‘Wow, wat een leuke glijbaan en wat geweldig dat je daar af bent gegaan. En je kwam helemaal onder water!’ Het werkte, er kwam een glimlach en hup, daar ging hij weer.

Nuttig?

Ik sprak deze week met een ouder die vertelde dat zij het advies had gekregen om vooral met haar kind in het water te gaan spelen. Er klonk enige verontwaardiging in haar stem. Spelen associëren we blijkbaar met tijdverdrijf. Het is leuk, maar nuttig?

Ja! Kinderen ontwikkelen zich van jongs af aan door te spelen. We geven ze speelgoed, ze gaan er op af, doen ervaring op en leren. Ze merken er zelf niks van, het ‘gebeurt gewoon’. En dat is waar het volgens mij vooral om gaat. Dáár kunnen we tijdens het samen leren zwemmen gebruik van maken. Laten we de focus niet richten op ‘iets moeten’, maar laten we verleiden en zorgen voor uitdaging en onbewust ervaren. T. houdt van spelen en via de glijbaan doet hij precies datgene dat ik graag wil. Ik moet er gewoon zijn en vooral het vertrouwen niet beschamen.

Aan de slag

Laten we stoppen met ‘denken voor onze kinderen’. Want zij voelen zelf heel goed waar ze wel en niet aan toe zijn. Aan ons als ouders de uitdaging om situaties te creëren waarin het kind zich vrij voelt om te experimenteren. En waarin ze uitgedaagd worden om te leren. Dan is samen zwemmen leuk én effectief.